خروج بدون دادگاه: ۷ گام کلیدی برای حلوفصل سریع اختلافات در قراردادهای مشارکت در ساخت
خروج بدون دادگاه: ۷ گام کلیدی برای حلوفصل سریع اختلافات در قراردادهای مشارکت در ساخت
جاده یکطرفه به سمت سازش یا دادگاه؟ هر پروژه مشارکت در ساخت، مجموعهای از ریسکهاست. همانطور که در مقالههای مربوط به “مشارکت در ساخت” به تفصیل ذکر شد، اختلاف نظر، بخشی اجتنابناپذیر از این فرآیند طولانی است. حتی با بهترین بندهای قراردادی (مانند تضمین قرارداد پیشفروش و مدیریت تأخیر پروژه)، اختلاف نظر بین مالک و سازنده اجتنابناپذیر است. ارجاع مستقیم اختلافات به دادگاه، نه تنها سالها پروژه را متوقف میکند، بلکه کل سرمایه و برندینگ در ساخت و ساز را از بین میبرد. حل اختلاف در مشارکت ساخت باید با سرعت و تخصص انجام شود.
این مقاله، ۷ گام کلیدی و حقوقی-اجرایی را معرفی میکند که به شرکا کمک میکند اختلافات خود را سریع، تخصصی و خارج از سیستم قضایی حل کنند تا پروژه از توقف و نابودی نجات پیدا کند.
بخش اول: مکانیسمهای داخلی حل اختلاف (مراحل اولیه)
این مراحل به شرکا کمک میکند تا قبل از هزینهتراشی، به توافق برسند:
۱. کمیته فنی حل اختلاف (Technical Dispute Committee):
قرارداد باید ایجاد یک کمیته داخلی (شامل نماینده مالک، سازنده و مهندس ناظر اصلی) را پیشبینی کند. این کمیته مسئول بررسی اختلافات فنی اولیه (مانند اشتباهات فنی ساختمانی یا کیفیت مصالح) و ارائه راهحل غیرالزامی است.
۲. جریمه ناشی از عدم حضور در جلسات:
برای اطمینان از تعهد طرفین به حل مسالمتآمیز اختلاف، در قرارداد قید کنید که طرف غایب در جلسات حل اختلاف داخلی، مشمول جریمه مالی میشود. این اقدام، حل اختلاف را تبدیل به یک اولویت میکند.
۳. داور اختصاصی متخصص ساخت و ساز:
مهمترین گام حل اختلاف در مشارکت ساخت، نام بردن صریح از یک داور متخصص در امور ساختمانی (مانند یک حقوقدان باتجربه در حوزه املاک) در متن قرارداد است. این داور، اختلافات مربوط به تقسیم سهمالشرکه، ارزش افزوده ملک و جریمهها را در عرض چند هفته (به جای سالها) حل میکند. داوری تخصصی به حل مسائلی مانند “قیمتگذاری امتیازات ملک” و تعیین دقیق سهمالشرکه کمک میکند تا از ارجاع پروندههای پیچیده به دادگاه جلوگیری شود.قیمتگذاری امتیازات ملک: چگونه بالکن بزرگ، دید ابدی یا طبقه خاص، سهم شما را در مشارکت تعیین میکند؟
بخش دوم: حل اختلاف مالی و حقوقی (گامهای نهایی)
۴. ارزیابی مجدد آورده توسط کارشناس مشترک:
در صورت اختلاف بر سر ارزش آورده (زمین، سهم، یا هزینههای پنهان ساخت و ساز)، یک کارشناس واحد و مورد توافق طرفین، مسئول ارزیابی مجدد شود تا از تضاد نظرات کارشناسی جلوگیری گردد. ارزیابی مجدد به شفافسازی هزینهها کمک میکند، چرا که بسیاری از چالشهای سازنده در مشارکت در ساخت ریشه در ارزیابی نادرست آوردهها و هزینههای اولیه دارند.
۵. سازوکار خروج توافقی (Buyout Clause):
قرارداد باید صریحاً این امکان را فراهم کند که در صورت عدم امکان ادامه همکاری، یکی از طرفین (معمولاً سازندهای که دچار بحران تامین مالی اولیه ساخت شده است)، سهم دیگری را با قیمت کارشناسی عادلانه خریداری کند و از فسخ پرهزینه جلوگیری شود. یکی از رایجترین منابع اختلاف، هزینههای پیشبینی نشدهای است که در مقاله “کالبدشکافی قیمت نهایی ملک” بهعنوان هزینههای پنهان معرفی شدند و میتوانند منجر به تقاضای خروج یکی از شرکا شوند. خروج توافقی، مخصوصاً زمانی که پروژه با چالشهای حقوقی مانند فقدان جواز یا اختلافات عوارض (مبحث “ملک با جواز بخریم یا ملک بدون جواز؟“) روبرو میشود، ضروری است.
۶. وثیقهگذاری برای حسن اجرای حکم داور:
تعیین یک وثیقه مالی یا ملکی (مانند بخشی از سهم هر یک از طرفین) برای تضمین حسن اجرای حکم داور، قبل از ارجاع به داوری، ضروری است. این تضمین، داوری را به یک فرآیند مؤثر تبدیل میکند.
۷. استفاده از میانجیگری (Mediation) به جای داوری:
میانجیگری، کمتر از داوری رسمی و حکم قطعی، الزامآور است. این روش برای اختلافات کوچک که نیاز به راهحل خلاقانه دارند، سریعتر و ارزانتر است.
نتیجهگیری:
کلید موفقیت در مشارکت در ساخت، نه در جلوگیری از اختلاف، بلکه در مدیریت سریع آن است. با گنجاندن مکانیسمهای داخلی، تعیین داور متخصص و پیشبینی سازوکار خروج توافقی، میتوانید اختلافات را قبل از نابودی پروژه حل کنید و سود خود را حفظ نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.